Tin chi tiết

Vắc xin là loại vắc xin giúp phòng ngừa mắc bệnh và giảm nguy cơ biến chứng nặng, nhập viện, tử vong liên quan đến bệnh. Việc tiêm vắc xin phòng bệnh rất quan trọng đối với mọi người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Vậy cần lưu ý gì trước khi tiêm phòng bệnh?…

1. Trước khi tiêm vắc xin cho trẻ cần lưu ý những gì?

Để đảm bảo trẻ tiêm vắc xin phòng bệnh an toàn, bố mẹ cần theo dõi tình trạng sức khỏe của bé để thông báo cho bác sĩ trong quá trình khám sàng lọc trước khi tiêm.

Nếu trẻ chưa đạt tiêu chuẩn về cân nặng hoặc có một trong các biểu hiện bệnh lý đang tiến triển thì phải trì hoãn lịch tiêm cho đến khi trẻ đủ cân nặng, hết sốt hoặc khỏi bệnh.

Đặc biệt lưu ý, nếu trẻ có các phản ứng nặng sau tiêm ở các lần tiêm chủng trước thì sẽ ngưng tiêm các mũi tiếp theo (nếu có).

Khi đưa trẻ đi tiêm chủng, bố mẹ (người chăm sóc) cần mang đầy đủ sổ/phiếu tiêm chủng và thông báo đầy đủ tình trạng sức khỏe, các loại thuốc đang sử dụng để bác sĩ đánh giá và phối hợp cùng bố mẹ đưa ra lịch tiêm chủng hợp lý, tránh bỏ sót hay nhầm lẫn.

Ngoài ra, cha mẹ cần mặc quần áo rộng, dễ cởi cho con khi đi tiêm chủng.

Một trong những điều quan trọng nữa, cha mẹ nên chuẩn bị là sổ tiêm chủng hay phiếu tiêm chủng. Bởi vì sổ này ghi chú chi tiết những mũi tiêm mà trẻ đã chủng ngừa trước đây. Điều này là cơ sở cho bác sĩ quyết định trẻ nên tiêm bổ sung mũi nào hay tiêm bù, tiêm nhắc lại loại vắc xin nào.

Bác sĩ sẽ khám như thế nào? Việc khám sàng lọc trước tiêm chủng được thực hiện theo đúng quy định nghiêm ngặt của Bộ Y Tế (Quyết định số 2470/QĐ-BYT ban hành ngày 14/6/2019), tập trung vào việc đánh giá tình trạng sức khỏe chung của cơ thể bao gồm: – Đo thân nhiệt – Đánh giá tri giác – Quan sát nhịp thở, nghe phổi – Nghe tim – Phát hiện các bất thường khác

2. Cần chuẩn bị gì trong khi tiêm?

Khi tiêm vắc xin phòng bệnh, cần lưu ý cho trẻ chế độ ăn đảm bảo đủ dinh dưỡng, uống nhiều nước, ngủ đủ giấc để có cơ thể khỏe mạnh và đáp ứng miễn dịch tốt nhất khi được tiêm chủng.

Cả trẻ em và người lớn khi tiêm cần tuân thủ theo hướng dẫn của nhân viên y tế, cùng với đó cần theo dõi sức khỏe sau tiêm.

3. Các phản ứng của trẻ sau khi tiêm chủng

Phản ứng phụ thường gặp nhất của vắc xin phòng bệnh (đối với cả trẻ em và người lớn) là đau ở chỗ được tiêm. Trẻ em, đặc biệt là những trẻ chưa từng nhiễm vi rút bệnh, có thể bị sốt nhẹ, cảm thấy đau và mệt mỏi. Những triệu chứng sau khi tiêm phòng bệnh cho trẻ này có thể kéo dài đến 2 ngày.

Các phản ứng dị ứng rất hiếm nhưng cũng có thể xảy ra với bất cứ loại vắc xin nào. Để an toàn, bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ về cách nhận biết xem con bạn có gặp bất kỳ phản ứng nghiêm trọng nào không, cũng như cách giảm đau, hạ sốt cho bé sau khi tiêm phòng.

4. Các phản ứng nặng cần đưa trẻ đến bệnh viện

Trong trường hợp trẻ có những biểu hiện nguy hiểm dưới đây cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất:

– Sốt trên 39 độ C kéo dài;

– Co giật hay mệt lả, lừ đừ, không có phản ứng khi được gọi;

– Tím tái, khó thở, thở rít, rút lõm lồng ngực khi thở;

– Trẻ quấy khóc dữ dội, khóc thét kéo dài;

– Trẻ ăn/bú kém cùng các phản ứng thường gặp: sốt nhẹ, quấy khóc, phát ban,… kéo dài trên 1 ngày.

Theo các chuyên gia y tế, những phản ứng nặng sau tiêm chủng thường rất hiếm gặp và không gây nguy hiểm nếu được phát hiện và xử trí kịp thời. An toàn tiêm chủng không đơn thuần là chất lượng vắc xin, sự tuân thủ quy trình của nhân viên y tế mà còn bao gồm cả sự theo dõi, chăm sóc của gia đình sau khi tiêm chủng cho trẻ/ người đi tiêm.

5. Chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin phòng bệnh

Sau khi tiêm phòng vắc xin phòng bệnh, tùy theo thể trạng của trẻ mà hệ miễn dịch sẽ được tập luyện nhận diện “kẻ thù” (nhờ các kháng nguyên của vi rút bệnh) và xuất hiện các phản ứng khác nhau. Vắc xin sẽ giúp cơ thể tạo ra số lượng kháng thể nhất định nhưng khoảng thời gian để tạo đủ kháng thể ở mỗi người sẽ khác nhau. Sau khi tiêm vắc xin phòng bệnh trẻ có thể sốt, có trẻ không, nhưng mục đích cuối cùng vẫn đảm bảo hiệu quả của vắc xin.

Để trẻ nhanh khỏe sau khi tiêm vắc xin phòng bệnh, cha mẹ chăm sóc con cần tuân thủ những lưu ý:

Nếu trẻ có dấu hiệu sốt cao, điều quan trọng nhất là các bậc phụ huynh nên bình tĩnh, không nên lo lắng, thường xuyên theo dõi thân nhiệt, nhanh chóng hạ sốt cho trẻ bằng nhiều cách khác nhau như:

Nơi nằm nghỉ thoáng mát, mặc quần áo rộng, thoải mái cho trẻ. Khi trẻ sốt hãy lau người bằng nước ấm, chườm khăn đã vắt khô lên trán cho trẻ.

Trường hợp, nếu nhiệt độ trẻ trên 39 độ C, nên cho trẻ dùng thuốc hạ sốt như paracetamol, ibuprofen,… Sốt cao có thể gây ra tình trạng mất nước, rối loạn cân bằng điện giải trong cơ thể, do vậy có thể cho trẻ dùng oresol, cháo muối nấu loãng để bù lượng nước mất và điện giải. Cha mẹ có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia y tế.

Chế độ ăn uống đảm bảo giàu dinh dưỡng, ăn lỏng và dễ tiêu cho trẻ: sữa, cháo, súp, bún… Ngoài ra, nên bổ sung nhiều trái cây hoặc làm sinh tố hoa quả cho trẻ sử dụng.

Trong một vài trường hợp, nếu bố mẹ đã áp dụng nhiều cách nhưng thân nhiệt của trẻ không giảm, kèm theo các biểu hiện như quấy khóc dai dẳng, co giật, bố mẹ nên gọi ngay cho bác sĩ hoặc đưa trẻ đến những cơ sở y tế để được chăm sóc khẩn cấp.

Cha mẹ nên cho trẻ ăn súp hoặc cháo loãng (Ảnh minh họa).

6. Các loại vắc xin phòng bệnh?

Hiện nay trong chương trình tiêm chủng mở rộng ở nước ta hiện nay có 12 loại vắc xin sau:

• Vắc xin phòng bệnh lao
• Vắc xin phòng bệnh viêm gan B
• Vắc xin phòng bệnh bạch hầu
• Vắc xin phòng bệnh ho gà
• Vắc xin phòng bệnh uốn ván
• Vắc xin phòng bệnh bại liệt
• Viêm phổi/viêm màng não mủ do Hib
• Vắc xin phòng bệnh sởi
• Vắc xin phòng bệnh rubella
• Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản
• Vắc xin phòng bệnh tả (vùng có nguy cơ cao)
• Vắc xin phòng thương hàn (vùng có nguy cơ cao)

Bên cạnh các loại vắc xin cho trẻ em trong chương trình tiêm chủng mở rộng còn bao gồm vắc xin phòng uốn ván cho phụ nữ mang thai.

Tại mỗi trạm y tế sẽ tổ chức tiêm chủng vào ngày cố định trong tháng. Cha mẹ trẻ cần nắm ngày tiêm chủng để đưa con em mình đến tiêm (Ảnh minh họa).

Vậy tiêm chủng mở rộng ở đâu? Hiện các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng được miễn phí hoàn toàn khi các bé tiêm tại các trạm y tế xã, phường, quận, huyện trong cả nước.

Danh mục các loại vắc xin dịch vụ

Bên cạnh các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, vẫn còn nhiều vắc xin chủng ngừa hàng loạt bệnh truyền nhiễm khác mà cha mẹ cần cho con mình tiêm phòng đầy đủ là:

• Vắc xin phòng thủy đậu
• Vắc xin phòng 3 bệnh: sởi – quai bị – rubella
• Vắc xin phòng viêm gan A, vắc xin phòng viêm gan A+B
• Vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu týp A+C, tuýp B+C
• Vắc xin phòng viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa do H. Influenzae không định týp.
• Vắc xin phòng tiêu chảy do Rota virus
• Vắc xin phòng cúm
• Vắc xin phòng dại
• Vắc xin phòng thương hàn
• Vắc xin phòng ung thư cổ tử cung

Trên thực tế, không phải bệnh viện hay trung tâm tiêm chủng nào cũng có đủ các loại vắc xin dịch vụ kể trên cũng như lúc nào cũng có đủ số lượng vắc xin. Vào những đợt cao điểm của dịch bệnh, tình trạng thiếu/ hết vắc xin vẫn thường xuyên xảy ra. Vì vậy cha mẹ trẻ có thể liên hệ các trung tâm y tế huyện, tỉnh để được tư vấn, hỗ trợ.